Dinsdag 10 december was professor dr Peter Paul De Deyn te gast op het wetenschapscafé Turnhout. De professor is een autoriteit in de Benelux op het vlak van oa dementie en euthanasie, onderwerp waarover hij de talrijk opgekomen aanwezigen in het café Sint-Pieter met milde humor en uit zijn praktijk geplukte anekdotes onderhield.

Reeds bij zijn inleiding bleek dat er ongeveer niemand in de zaal was die in zijn leefomgeving niet met de problematiek te maken had.  Dementie, met als prototype de ziekte van Alzheimer, is in het debat een bijzondere aandoening, met meestal een progressief langdurige verloop. Na diagnose bedraagt de levensverwachting nog een tiental jaren.
Naast een relatief kleine groep die een erfelijke aanleg heeft, kan men bij anderen reeds 30 jaar voor het optreden van geheugenstoornissen  stofwisselingsproblemen detecteren via bv scans. De uitdaging voor de arts is om de patiënt, zo lang mogelijk in een kwalitatief goede situatie te laten leven, een kwestie waar nieuwe concepten zoals zorgbedrijven een plaats krijgen.  

In de discussie rond euthanasie is kernvraag in welke mate we respect moeten hebben voor individuele keuzes die mensen zouden willen maken. 
Indien mensen geen controle meer dreigen te houden over het maken van de keuzes  is vandaag de aanwezigheid van een vooraf planmatig voorbereide wilsbeschikking noodzakelijk. De professor besprak ook het bijzonder geval van  “levensmoeheid” bij voluit bewuste ouderen. Onder de titel “Op weg naar een goede dood” schreef hij samen met  confrater Wim Distelmans en kunstenaar Kris De Bruyne een boek over het levenseinde van de moeder van deze laatste.

De voorwaarden voorafgegaan aan het uitvoeren van euthanasie zijn omslachtig en formeel, om een te lichtzinnige beslissing te voorkomen, maar ook om de arts te beschermen.
Enerzijds moet de vraag door de persoon in kwestie repetitief en schriftelijk gesteld worden en moet ook sprake zijn van wilsbekwaamheid.
Anderzijds is het proces voorafgaand aan euthanasie er één van individuele feiten en afwegingen en nooit het resultaat van een eenvoudig  receptuur.  Er wordt voortdurend gestreefd naar bijkomend wettelijke initiatieven om de toepassingen uit te breiden en te verfijnen naar andere situaties. 
In zijn uiteindelijk positieve benadering van het onderwerp citeerde de spreker ook filosoof Etienne Vermeersch wanneer die stelt dat “euthanasie geen falen is maar een overwinning van het individu”.  

In de vragenronde en na afloop in het café bleek ook hoezeer een aantal mensen emotioneel betrekken waren bij het onderwerp, dat de volgende decennia ongetwijfeld hoog op de maatschappelijke agenda zal blijven.

© Jozef Konings