Samenvatting professor Lieven Annemans: 'Blijft onze gezondheidszorg betaalbaar?'

Turnhouts Wetenschapscafé Lieven Annemans
Professor Lieven Annemans met 'Blijft onze gezondheidszorg betaalbaar?'

Blijft onze gezondheidszorg betaalbaar?

 

Een jonge twintiger valt dood tijdens een loopwedstrijd. Had een systematische screening van de bevolking dit ongeluk kunnen voorkomen? Een kind met een fatale ziekte, zou met een dure behandeling mogelijk nog twee 'goede jaren' kunnen hebben. Of drie maanden. Wie beslist uiteindelijk over de behandeling en welke afwegingen bepalen de uitkomst? Dit zijn de dagelijkse dilemma’s in onze gezondheidszorg, waarvan het laatste boek van spreker een dertigtal cases voorstelt.

Vooreerst: ons systeem van gezondheidszorg doet het in vergelijking met andere Europese landen goed. Qua opleiding, bedieningsgraad, kwaliteit, tevredenheid en zelfs innovatie zitten we vooraan in de klas. Niets is evenwel definitief verworven en dus moet het debat blijvend gevoerd worden. De drie belangrijkste principes bij het handhaven van ons zorgsysteem zijn het bewaken van kwaliteit, de grenzen aan maatschappelijke solidariteit en duurzaamheid. Tussen deze bestaat een spanningsveld want de financiële middelen zijn eindig, zodat er keuzes moeten gemaakt worden.
Het sleutelprincipe hierbij is een QALY, afkorting voor 'Qualitative Adjusted Life Year', zeg maar een bijkomend levensjaar met voldoende gezondheid.
Gegevens over medische kosten bij een ingreep, worden bv. hierbij afgewogen tegenover de effectiviteit van de ingreep. De waarde van de QALY wordt gekoppeld aan bv. het Bruto Nationaal Product (BNP), waarvan in West-Europa ca. 8% gereserveerd wordt voor gezondheidszorg.
De Europese Gemeenschap (EU) stelt op basis hiervan een maatschappelijk te verantwoorden kost van ongeveer 36.000 Euro per QALY voor (kosten-effectiviteit).
Andere organisaties hanteren bedragen in dezelfde grootte-orde maar soms ook met erg afwijkende nuances voor uitzonderlijke situaties. De kost van de parameter kan ook gebruikt worden door de medische sector, om af te toetsen wat de maximum prijs van een geneesmiddel of een dienst mag zijn. Dit is erg relevant omdat de technologische mogelijkheden (medicijnen, technieken e.a.) nooit groter zijn geweest, soms ook erg effectief, maar helaas ook dikwijls samengaand met een exponentiële kost.

Aansluitend licht de spreker een drietal kritische aspecten binnen de gezondheidszorg toe: overconsumptie van zorg, de financiering van ziekenhuizen en het te sterk in stand houden van de schotten tussen betrokken partijen. Tot 15 % van de middelen in de gezondheidszorg wordt verkwist, stelt de spreker. Vlaanderen behoort hiermee bij de koplopers in Europa. We gebruiken bv. 34 % meer antibiotica dan gemiddeld in de andere OESO-landen (samenwerking van 34 Europese en niet-Europese landen). Er zijn ook 15% meer ziekenhuisopnames.

Tegelijk is er onderbehandeling: zwaar zieke patiënten worden te snel uit het ziekenhuis ontslagen, maar ook worden succesvolle, innovatieve ingrepen (meerwaarden!) niet terugbetaald.

Een tweede knelpunt is de financieringswijze van ziekenhuizen, die overbehandeling in de hand werkt. Een deel van hun inkomsten is immers afkomstig van een inhouding op de honoraria van artsen, inclusief aangerekende supplementen.

Binnen gezondheidszorg bestaat er ook een, soms problematisch, spanningsveld tussen specialismen, tussen ziekenhuizen onderling maar evengoed binnen ziekenhuizen tussen bv. artsen en verpleging.
Of dit laatste spanningsveld er inderdaad bestaat, kwam op het Turnhouts Wetenschapscafé-secretariaat trouwens een gemailde vraag binnen van een geïnteresseerde maar die avond verhinderde burger.
Bij de vragenronde verderop werd het bestaan van het probleem beaamd zonder in detail te gaan. Ook andere vragen werden kort maar duidelijk behandeld, waarna voorzitter Louis het café afrondde.

Lieven Annemans’ eindconclusie over de toekomst van onze gezondheidszorg was gematigd maar ondubbelzinnig positief. Zijn reputatie als gevleugeld spreker heeft hij trouwens met glans waargemaakt.

Aanwezigen zullen hem én zijn betoog, dat hij afsloot met een, niet-samenvatbaar grapje over het Viagra-gebruik in Turnhout, dan ook niet licht vergeten.

 

De verslaggever, Jef Konings

© Jozef Konings


Presentatie van prof Lieven Annemans voor Turnhouts Wetenschapscafé

Download
Presentatie van prof Lieven Annemans voor Turnhouts Wetenschapscafé
Presentatie van prof Lieven Annemans voor Turnhouts Wetenschapscafé
Annemans TURNHOUT GEZONDHEIDSZORG 2018.p
Adobe Acrobat document 5.0 MB

Foto's professor Lieven Annemans: 'Blijft onze gezondheidszorg betaalbaar?'


Cartoons Gie Campo


Lijst met mogelijk interessante boeken naar aanleiding van dit Wetenschapscafé: