Samenvatting Dr. Johan Swinnen over 'Hoop in de strijd tegen Kanker!


turnhouts wetenschapscafé
Johan Swinnen op 12 november 2019 over 'Hoop in de strijd tegen Kanker'

12 november 2019: Hoop in de strijd tegen Kanker

Dr. Johan Swinnen, hoogleraar oncologie K.U.Leuven. 

Kanker treft jaarlijks een 67.000 Belgen, waarvan de helft een dodelijke afloop heeft. Ook spreker van dienst Johan Swinnen is ervaringsdeskundig, zoals hij zelf getuigt. “Zo werd vijf jaar geleden kanker vastgesteld bij mijn zoon Pieter. Hij was dertien, een voorbeeldig leerling en tenniskampioen. De behandeling was zwaar en redde zijn leven. Maar de tol was hoog. Hij kwam in een rolstoel terecht en kon omwille van andere nevenwerkingen niet langer naar school. Grote dromen over de toekomst werden opgeborgen en maakten plaats voor dagelijkse kleine rituelen.” (Geschreven door Johan Swinnen naar aanleiding van de Wereldkankerdag 2016, kuleuvenblogt.be.)

Bij kanker beginnen cellen zich ongecontroleerd te vermenigvuldigen tot gezwel(len), dit als gevolg van “blijvende” fouten in het DNA. DNA bestaat uit ca. 3 miljard “letters” die naar elke nieuwe celkern en dus elke nieuwe cel wordt gekopieerd. Fouten die blijvend zijn, kunnen het gevolg zijn van aanleg maar ook van iemands al dan niet vrijwillig gekozen levenswijze. Vandaag begrijpen we steeds beter hoe kanker ontstaat; ‘omics’ is een verzamelnaam van onderzoekstechnieken die het mogelijk maken nagenoeg alle moleculen te bekijken waaruit een kankercel bestaat (DNA, RNA, eiwitten, metabolieten). We weten nu dat elke tumor eigenlijk verschillend is en tumoren zich makkelijk aanpassen aan nieuwe situaties (o.a. klassieke therapie). Dat vraagt een specifieke en voortdurend evoluerende brede aanpak.

Indien we kanker écht willen aanpakken, zijn er enkele grote uitdagingen: we hebben nood aan meer preventie, nieuwe opsporingstechnieken, persoonsgerichte therapieën met zo weinig mogelijk neveneffecten, een duurzame zorg én een breed financieel draagvlak voor dit alles. Alles begint met een goede preventie Voorkomen is beter dan genezen. Ook is een vroege diagnose een belangrijke factor voor een succesvolle bestrijding van kanker. Een tumor die nog klein en duidelijk afgebakend is, is veel efficiënter en minder ingrijpend te behandelen. Screeningsprogramma’s stellen ons in staat om kankers vroeg op te sporen. In de nabije toekomst zullen ook deze meer gebaseerd worden op de ‘omics’-technologieën en zal meer naar tumoren gezocht worden via lichaamsvloeistoffen (de zogenaamde ‘liquid biopsies’). Niet alle tumoren zijn echter levensbedreigend en overbehandeling kan even nadelig zijn als de tumor zelf. Screenings zullen pas ten volle effectief zijn als we ook betere testen hebben om uit te maken welke tumor best behandeld wordt en welke niet. Kankerbehandelingen hebben vaak ook een negatieve invloed op gezond weefsel. Therapieën vallen klassiek ook gezonde cellen aan; naar de toekomst toe moeten ze nog meer kankercellen aanvallen en gezonde cellen met rust laten. Gepersonaliseerde geneeskunde of precisie-geneeskunde noemen dit. Hierbij wordt kanker een chronische ziekte die ook zo moet behandeld worden, vaak evenwel met erg dure medicatie. Patiënten zijn dikwijls maandenlang werkonbekwaam of komen in verzorgingsinstellingen terecht.

Tot slot is kanker meer dan de tumor alleen. Rond die tumor leeft immers een mens, die moet omgaan met angsten, die met zijn of haar leven verder wil, die wil functioneren in de maatschappij en die zijn of haar dromen niet hoeft op te bergen. “We boeken vooruitgang. Er is reden voor optimisme.”  is dan ook een belangrijke conclusie van Johan Swinnen.

© JK




Cartoons Gie Campo


Download
Lezing Swinnen Wetenschapscafe Turnhout
Adobe Acrobat document 6.5 MB