Samenvatting dr  Anne Snick

Bron: wikipedia
Dr Anne Snick: Lokale Munten: Remedie voor de Crisis?

Dr Anne Snick: 'Lokale Munten: Remedie voor de Crisis?'

 

De specialiteit van Anne Snick is 'systeemanalyse van complexe problemen' en dat is de wetenschappelijke invalshoek waarmee ze de avond rond lokale munten zal duiden. De opportuniteit van gebruik van deze munten is weliswaar niet haar thema maar deze kwestie is nooit veraf in het betoog. 

De vraag of bancair geld de oorzaak is van een ecologische en sociale crisis behoeft een genuanceerd antwoord. Premisses bij het betoog zijn enerzijds dat de aarde een gesloten systeem is en anderzijds economie van oorsprong een maatschappelijke functie heeft. We leven deze dagen in het tijdperk dat we voorlopig Antropoceen noemen, waarin menselijke activiteiten het aardse uitzicht en klimaat enorm beïnvloeden. Bij grove benadering is de aarde een gesloten systeem waar massa constant blijft, entropie (mate van wanorde) toeneemt en er input is van voornamelijk zonne-energie. We worden deze tijden geconfronteerd met een versneld gebruik van de geologische reserves van koolstof (fossiele brandstoffen veelal opgeslagen in de ondergrond). Dit koolstof, in de vorm van het broeikasgas CO2 (koolstofdioxide), versterkt de opwarming van de aarde. De trend om economisch voortdurend te groeien is het economisch model dat vandaag gehanteerd wordt en hangt samen met een verhoogd gebruik van fossiele brandstoffen. De historisch maatschappelijke functie van economie is intussen geëvolueerd naar een economie als doel op zich. 

Het 'bankengeld' is vandaag virtueel en structureel uit balans met de realiteit. Banken (vrije interpretatie 'Centrale Banken namens een munt') drukken geld zonder dat daar nog ondubbelzinnig een tastbare waarde tegenover staat. Ooit had men nog een goudstandaard, maar het belang hiervan is nog eerder symbolisch. Tweede knelpunt met 'private' banken is dat ze zo groot zijn dat ze werkingskosten moeten betalen en aandeelhouders moeten voldoen: dus verwacht wordt dat ze winst genereren bij hun werking. In hun streven naar winst, en om hun aandeelhouders te voldoen, nemen ze weleens zoveel risico’s dat ze crisissen veroorzaken, waarvan de belastingbetaler minstens gedeeltelijk de rekening betaalt.

Vandaar een pleidooi voor parallel gebruik van meer duurzame betalingsmiddelen. Ze werken op basis van een puntensysteem dat toelaat om bij te houden wie wat voor een ander lid van de gemeenschap doet. Het is niet de bedoeling steeds meer punten te bezitten maar wel dat we toegang krijgen tot goederen of diensten die je niet zelf moet verdienen met euro’s, omdat je bijvoorbeeld beroep kan doen op hulp of materiaal van iemand uit je dorp. De introductie van complementaire munten is een kwestie van prioriteiten. De invoering ervan is immers een kwestie van afspraken na goede afbakening van wat men wil. Verder zijn de gedachten vrij. Waarbij tevens gezegd is dat niet alle alternatieve munten, bv bitcoin, per definitie bijzonder maatschappijvriendelijk zijn. Indien de alternatieve systemen te groot worden is een bij voorkeur digitaal beheerssysteem nodig, wat voor de bitcoin een 'peer-to-peer'-technologie is zonder centrale controle.

De duurzame of in bredere context alternatieve geldsystemen kunnen gedeeltelijk de bestaande standaarden vervangen. Inherent aan bankengeld is het maken van winst, en het lenen van geld met bijzondere risico’s kan mogelijk (voor onbepaalde tijd) niet anders dan via dit circuit. Alternatieven zijn vooral een kwestie van maatschappelijke draagkracht maar bestaande gewoonten zijn hierbij hardnekkig. Systemen zijn duurzaam als ze flexibel zijn, het duurzame goederen of diensten én open structuren betreft (niet spaarpunten van bv een supermarkt,

die ter plaatse dan weer dienen besteed).

De trend in deze is internationaal en vraagt ook enige reglementering om te kunnen functioneren naast de bestaande wettelijke munten. In Frankrijk bijvoorbeeld is dit probleem intussen opgelost. Voor 'lokale munten', gekenmerkt door kleinere schaal, worden bijkomende kosten minimaal gehouden terwijl winst in principe niet aan de orde is. In Turnhout heeft de cvba Time2Care de zorgmunt 'Troeven' ontwikkelt binnen een proefproject van het Vlaamse Gewest. Ze draagt bij tot meer sociale cohesie, empowerment van kwetsbare groepen en een zorgzame samenleving. Burgers worden beloond wanneer zij zich actief inzetten voor elkaar en de gemeenschap.

© Jozef Konings


Cartoons Gie Campo