Samenvatting prof. dr. Iman Lachkar over: 'Islam: gender en macht'

Prof. Dr. Iman Lechkar, V.U.B., houder van de Fatima Mernissi Leerstoel.

 

Spreker is professor Islam en Gender. De leerstoel Fatima Merniss (Fez, 1940 – Rabat, 30 november 2015) is genoemd naar de eind 2015 overleden Marokkaanse sociologe en feministe die zich inzette voor gelijkberechtiging van man en vrouw en werd door de VUB opgericht om kennis te vergaren rond de islam.

De onderstaande tekst is een beperkt uittreksel van een artikel van spreker dat integraal verscheen in het tijdschrift MO* van 28 maart 2017 en ongeveer samenvalt met haar betoog in het Turnhouts Wetenschapscafé.

 

De moslima moet niet bevrijd worden, onze samenleving wel.
Na tien jaar is het hoofddoekendebat terug van weggeweest. Het arrest van het Europees Hof laat werkgevers toe in naam van de neutraliteit vrouwen met hoofddoek te ontslaan of niet aan te werven. Er wordt een dubbele standaard gehanteerd omtrent essentiële beginselen als vrijheid, broederlijkheid en gelijkheid. Dit is echter een contraproductieve en exclusieve benadering. De Amerikaanse filosoof John Rawls voert in zijn baanbrekend werk een theorie van rechtvaardigheid in en stelt dat het belangrijk is te waken over een maximale vrijheid voor iedereen.
De staat mag dus geen bepaalde opvatting over het goede leven superieur achten. In een diverse maatschappij is het belangrijk een zo inclusief mogelijk begrip van neutraliteit. De een geeft een religieuze invulling aan het goede leven, de ander niet. Beide opties zouden evenwaardig moeten zijn.
Neutraliteit dreigt nu gereduceerd te worden tot het verbannen van religieuze symbolen.

 

De seculariteitsthese, de overtuiging dat wetenschappelijke, rationele en technologische groei  gepaard zullen gaan met het uitsterven van religie, bewijst nu meer dan ooit fout te zijn. In zijn magnum opus, A secular Age, toont de Canadese filosoof Charles Taylor aan dat ook religieuze moderniteit een realiteit is. Religiositeit is niet enkel het geloof in het goddelijke, maar vormt ook een kader voor belangrijke zingevingsvragen die iedereen zich stelt.
In haar boek 'Do Muslim women need Saving'? beschrijft de Amerikaanse antropologe Lila Abu Lughod hoe westerse machthebbers vaak de retoriek van de bevrijding van de moslimvrouw misbruikt hebben.
Terwijl die retoriek er in het binnenland toe diende de religieuze vrijheden in te perken, diende ze in het buitenland om via gewelddadige, militaire interventies de eigen economische en strategische belangen na te streven.

In haar boek 'De nieuwe religieuze intolerantie' stelt de Amerikaanse filosofe Martha Nussbaum dat niet de hoofddoek, maar wel angst en achterdocht jegens religie, islam in het bijzonder, ervoor zorgt dat moslima’s tweederangsburgers worden. 

Volgens Nussbaum loopt Europa te koop met haar verlichte religieuze verdraagzaamheid, maar is de realiteit dat de Europese geschiedenis van religieus geweld zich onveranderd voorzet. Martha Nussbaum geeft aan dat angst een tweesnijdend zwaard is: angst is enerzijds nodig om reële bedreigingen te zien, maar kan tegelijk leiden tot onbetrouwbaar en onberekenbaar gedrag.

Nussbaum stelt een benadering via drie beginselen voor om een uitweg te vinden uit de politiek van angst voor andere culturen en levensbeschouwingen: gelijkwaardigheid, een niet-narcistische argumentatie en een nieuwsgierige en medelevende fantasie.

 

Voor het volledige artikel van spreker wijzen we graag door naar onderstaande link: 

 

De verslaggever, Jef Konings

© Jozef Konings


Foto's prof. dr. prof. dr. Iman Lachkar over: 'Islam: gender en macht'


Cartoons Gie Campo